Elk jaar doet de eikenprocessierups zijn best om weer verder verspreid te raken over Nederland. Was het een paar jaar geleden alleen een lokaal fenomeen in het zuiden van het land, de afgelopen jaren is ook het noorden van ons land bezocht door deze vervelende veelvraat. Dit jaar gaat geen uitzondering zijn, al zullen veel gemeenten hun best hebben gedaan om de rups zo goed mogelijk te bestrijden. Er staan helaas zo veel eikenbomen in Nederland dat het bijna ondoenlijk is om de rups echt volledig uit te roeien. Voorlopig zitten we helaas nog aan de rakkers vast, helaas. Daarom helpen we je met tips en informatie over de eikenprocessierups!
Het bestrijden van de eikenprocessierups kun je in principe overlaten aan professionals. Iedere gemeente in Nederland huurt ze inmiddels in, zowel voorafgaand aan de zomer (om zo veel mogelijk de populatie uit te dunnen) als in de zomer zelf (om direct te bestrijden). Daar hoeven we dus niet echt tips over te geven.
Wel willen we nog even benadrukken dat als je eikenprocessierupsen ziet, hetzij in een boom, hetzij in een… tja.. processie over straat: geef dit door aan de gemeente! Medewerkers van de gemeente zullen dan de betreffende bomen identificeren voor verdere bestrijding. Ook helpt het om te herkennen waar de eikenprocessierups zit bij jou in de buurt. En daardoor kun je er rekening mee houden, zie ook onze tips… Eikenprocessierupsen zijn vrij goed te spotten, gelukkig.
Waarom moeten we ook al weer oppassen voor de eikenprocessierups?
De belangrijkste reden: de rups heeft haartjes die, als ze op je huid komen, een branderig gevoel geven. Brandhaartjes dus. Die haartjes zijn het natuurlijke verdedigingsmechanisme van de rups, een enkele rups kan honderdduizenden van die brandhaartjes produceren. Voelt een rups zich bedreigd? Dan vuurt hij als het ware die haartjes af. Ook kunnen ze gewoon loslaten, bijvoorbeeld door de wind. Die haartjes zijn klein, ca. 0,2-0,5 millimeter. Doordat ze ook met de wind meewaaien, kunnen ze in je ogen komen of zou je ze zelfs in kunnen ademen. Ook dat is erg onprettig. Symptomen van irritatie zijn:
- Jeuk
- Bultjes
- Oogklachten
Sommige mensen vertonen intensere reacties en krijgen verkoudheidsverschijnselen. In een enkel geval kan de reactie van je lichaam zo extreem zijn dat je hulp nodig hebt: worden je lippen en tong dikker na een aanvaring met de brandhaartjes? Krijg je het benauwd? Bel dan direct een huisarts!
Wanneer zorgt de eikenprocessierups voor overlast?
De rups is actief tussen ongeveer half april en half juli, maar die actieve periode kan soms ook tot in augustus doorlopen. Het einde van de lengte en een groot deel van de zomer kan het dus oppassen geblazen zijn. In april zijn de rupsen doorgaans nog jong, en hebben ze relatief weinig brandharen. Eind juli en begin augustus begint de rups met verpoppen, dan raakt-ie nagenoeg alle haartjes kwijt. Die periode is de overlast doorgaans het zwaarst. Tot aan eind september komen de vlinders dan uit hun cocon en beginnen ze met eitjes leggen. En zo begint de cyclus weer opnieuw als de eitjes uitkomen en jonge rupsjes brandhaartjes krijgen.
Wat moet je doen als je jeuk krijgt van de brandhaartjes?
Het beste wat je kunt doen is de huid die jeukt met lauwwarm water af te spoelen. Heb je last van je ogen? Spoel die dan ook uit met water. Zie je nog brandharen zitten? Verwijder die dan met plakband of tape. Als je ze met je handen verwijdert, maak je de situatie namelijk alleen maar erger.
Probeer niet te krabben of te wrijven, hoe lastig dat ook is, want daarmee irriteer je de huid alleen maar meer. Met enkele dagen trekt het vervelende gevoel gelukkig weg. Tips tegen de eikenprocessierups-brandhaartjes: paracetamol kan eventueel verlichting bieden. Een verkoelende creme op de huid smeren helpt ook enigszins, die vind je bijvoorbeeld bij Bol.com. Anti-allergie pillen kunnen tot slot eveneens verlichting brengen in de meeste gevallen.
> Vind producten tegen jeuk bij Bol.com
Natuurlijke vijanden
Heb je veel vogels in de buurt? Dan kan de overlast voor jou beperkt zijn, want koolmezen, mussen, kauwen en zelfs vleermuizen zijn inmiddels behoorlijk fan van de eikenprocessierups geworden. De vleermuizen eten de vlinders en de vogels gebruiken de rupsen als babyvoeding. Go vogels!
De rups heeft gelukkig ook nog andere vijanden, en dat is nu precies waar veel bestrijders op inzetten… Sluipwespen en diverse vliegen leggen hun eitjes in de rups, zodat deze als voedsel dient voor de jonge wespjes en vliegjes als ze uitkomen. Smerig, maar wel handig.
Ook gebruiken professionele bestrijders bacteriën die de rups infecteren en hun eetlust verminderen, zodat de rups uiteindelijk sterft. Ook aaltjes (nematoden) worden ingezet, die dringen de rups binnen en zorgen er eveneens voor dat de rups doodgaat. Bonuspunten: dit zijn dezelfde aaltjes die je ook kunt inzetten tegen rouwvliegen!
Nog even terugkomend op die vogels: als je dus zelf zorgt voor nestkastjes bij je in de buurt, dan kun je zo in ieder geval proberen de rupsenpopulatie door vogels te laten terugdringen! En zo doe je ook nog eens iets goeds voor de koolmees, mus en kauw in de buurt.
Tips tegen de eikenprocessierups voor de zomer
Laten we eindigen met wat handige tips om zo min mogelijk overlast van de rups te hebben:
Woon je in de buurt van eiken? Zoek dan af en toe naar nesten en rupsenprocessies, en meldt het bij de gemeente als je een nest ziet!
Ga niet onder eikenbomen zitten zonder even te checken. Let op de rode linten.
Wandel je graag? Helemaal prima! Zorg wel dat je armen, benen en hoofd zo goed mogelijk bedekt zodra je in eikenprocessieland bent
Na het wandelen even je kleding schoonwassen op minimaal 60% om de brandharen onschadelijk te maken.
Heb je door de rupsen geïnfecteerde bomen bij je in de buurt? Houd ramen en deuren goed dicht, of installeer een hor als dat mogelijk is.
En de laatste tip tegen de eikenprocessierups: geniet ondanks alles van de mooie zomer!
Meer lezen over ongedierte? Check dan ons blog. Of lees onze tips over bekende ongedierteplaaggeesten als muizen, fruitvliegjes, zilvervisjes, wespen en mieren.